Ενημέρωση

Καλημέρα σε όλες και όλους,

Ξεκινώντας την παρέμβασή μου σε αυτή την πολύ σημαντική για το μέλλον ημερίδα, με θέμα «η ενεργειακή μετάβαση και ο ρόλος της στην ενίσχυση των Περιβαλλοντικών Συστημάτων Υγείας για την υλοποίηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης», θα ήθελα να εκφράσω τους χαιρετισμούς της Υπουργού μας που λόγω ανειλημμένης υποχρέωσης δεν μπορεί να βρίσκεται σήμερα μαζί σας.

Κυρίες και Κύριοι,

Όπως όλοι αντιλαμβανόμαστε, η κλιματική αλλαγή, αλλά και οι ψηλές τιμές ενέργειας, η ενεργειακή ασφάλεια και επάρκεια αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα σε παγκόσμιο επίπεδο, γεγονός που έχει καταστήσει επείγουσα πλέον την ανάγκη για ανάληψη συντονισμένης και αποφασιστικής δράσης, όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά γενικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και διεθνώς.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην ομιλία της την περασμένη εβδομάδα ενώπιον των ευρωβουλευτών για την κατάσταση της Ένωσης, ανέφερε ότι στις προτεραιότητες της ΕΕ στον τομέα της ενέργειας συγκαταλέγονται η προώθηση ΑΠΕ και υδρογόνου. Ειδικά για το υδρογόνο ανέφερε ότι μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα για την Ευρώπη. Το υδρογόνο πρέπει, από ένα τμήμα της αγοράς που κατέχει σήμερα, να μεταμορφωθεί σε μαζική αγορά. Χάρη στο σχέδιο REPowerEU ο στόχος έχει διπλασιαστεί: έως το 2030 θα παράγονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση ετησίως δέκα εκατομμύρια τόνοι ανανεώσιμου υδρογόνου το οποίο θα διοχετευθεί σε τομείς που είναι δύσκολο να απεξαρτηθούν από τον άνθρακα, καθώς και για αντικατάσταση ποσοτήτων φυσικού αερίου.

Για να γίνει αυτό κατορθωτό, θα συγκροτηθεί ένας φορέας διευκόλυνσης της αγοράς, έτσι ώστε να καλυφθεί το έλλειμμα επενδύσεων και να εξασφαλιστεί η αντιστοιχία μεταξύ μελλοντικής προσφοράς και ζήτησης. Για τον σκοπό αυτόν, η Ursula von der Leyen ανακοίνωσε ότι πρόκειται να συσταθεί μια νέα Ευρωπαϊκή Τράπεζα Υδρογόνου. Αποστολή της θα είναι να συμβάλει στην παροχή εγγυήσεων για την αγορά υδρογόνου, κάνοντας ιδίως χρήση των πόρων του Ταμείου Καινοτομίας. Αναμένεται ότι η τράπεζα θα μπορέσει να επενδύσει 3 δισ. ευρώ, έτσι ώστε να βοηθήσει στην οικοδόμηση της μελλοντικής αγοράς υδρογόνου. Με αυτόν τον τρόπο, κατέληξε, θα κάνουμε πράξη την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία μας.

Σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, είναι όντως μια πολύ χρήσιμη πρωτοβουλία η διοργάνωση αυτής της ημερίδας, και συγχαίρω ιδιαίτερα τους ερευνητές μας και τους καθηγητές και τους επιστήμονες αλλά και τον Δήμαρχο Αραδίππου.

Στο Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, εργαζόμαστε εντατικά με την αναθεώρηση των πολιτικών μας, λαμβάνοντας υπόψη τα νέα γεωπολιτικά δεδομένα της περιοχής τόσο μέσα από το Εθνικό μας Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα μέχρι το 2030 με ορίζοντα και το 2050.

Συγκεκριμένα, σε συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία, ακαδημαϊκά ιδρύματα (και θα ήθελα να ευχαριστήσω τόσο το Ινστιτούτο Κύπρου αλλά και τα άλλα ακαδημαϊκά ιδρύματα για την συμβολή τους), καθώς και τον Διεθνή Οργανισμό Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (IRENA), με τους οποίους προχωρήσαμε με τον καθορισμό πολύ πιο φιλόδοξων στόχων για το 2030, σύμφωνα με τη στρατηγική της Κομισιόν «Fit for 55», αλλά και αποσκοπώντας σε κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050.

Όπως είναι γνωστό, η Στρατηγική της ΕΕ για το Υδρογόνο περιλαμβάνει:

1. Σε πρώτη φάση, έως το 2024, στρατηγικός στόχος είναι η εγκατάσταση ηλεκτρολυτικών κυψελών παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου με ισχύ τουλάχιστον 6 GW στην ΕΕ και παραγωγής έως και 1 εκατομμυρίου τόνων ανανεώσιμου υδρογόνου.
2. Σε δεύτερη φάση, από το 2025 έως το 2030, ο στόχος είναι η εγκατάσταση ηλεκτρολυτικών κυψελών παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου ισχύος τουλάχιστον 40 GW και παραγωγής έως και 10 εκατομμυρίων τόνων ανανεώσιμου υδρογόνου στην ΕΕ.
3. Σε τρίτη φάση, από το 2030 και εξής και έως το 2050, οι τεχνολογίες υδρογόνου από ανανεώσιμες πηγές θα πρέπει να έχουν φθάσει σε ωριμότητα και να έχουν αναπτυχθεί σε ευρεία κλίμακα.

Όπως προκύπτει από τις μελέτες που υλοποιήθηκαν στα πλαίσια του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, η χρήση συστημάτων αποθήκευσης, σε συνδυασμό και με την υλοποίηση της ηλεκτρικής μας διασύνδεσης με Ισραήλ και Ελλάδα, μπορεί μέχρι το 2030 να οδηγήσει σε διείσδυση ΑΠΕ στο ενεργειακό μας μείγμα που θα υπερβαίνει το 50%.

Είναι γι’ αυτούς τους λόγους που το Υπουργείο Ενέργειας προχωρά στην ετοιμασία Σχεδίων Χορηγιών για εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας, τόσο κεντρικών όσο και σε συνδυασμό με έργα ΑΠΕ. Με τις πρώτες προκηρύξεις των Σχεδίων να προγραμματίζονται εντός του 2023, υποβάλαμε αίτημα για εξασφάλιση €40 εκατομμυρίων στο πλαίσιο του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, με δυνατότητα αύξησης στα €80 εκατομμύρια ανάλογα με το ενδιαφέρον που θα υπάρξει.

Ήδη τα Σχέδιά μας βρίσκονται ενώπιον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για διαβούλευση, ενώ προηγήθηκε και η απαραίτητη διαμόρφωση, από την ΡΑΕΚ, του νέου ρυθμιστικού πλαισίου για κεντρικά συστήματα αποθήκευσης.

Στις 8 Ιουλίου του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε τη Στρατηγική για το Υδρογόνο, που παρουσιάζει τον τρόπο με τον οποίο το καθαρό υδρογόνο μπορεί να καταστεί μια βιώσιμη λύση για την απεξάρτηση διαφόρων τομέων από τις εκπομπές άνθρακα, συμβάλλοντας στην υλοποίηση των φιλόδοξων στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη.

Η Στρατηγική μας η οποία είναι υπό προετοιμασία σε συνεργασία και με τεχνική βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα βοηθήσει σημαντικά στην προώθηση των καινοτόμων τεχνολογιών τόσο σε πιλοτικό αλλά και σε εμπορική εκμετάλλευση για εγκατάσταση ηλεκτρολυτικών κυψελών ανανεώσιμου υδρογόνου, ως επίσης και σχετικές ποσότητες παραγωγής.

Έχοντας, λοιπόν, αρχίσει και στην Κύπρο να εξετάζουμε τη δυνατότητα ένταξης του υδρογόνου στο ενεργειακό μας μείγμα, και δεδομένων των ιδιαιτεροτήτων της χώρας μας, υποστηρίζουμε εντός της ΕΕ όσο το δυνατόν περισσότερη ευελιξία στον σχεδιασμό της μελλοντικής ευρωπαϊκής αγοράς υδρογόνου.

Ενδεικτική της δουλειάς που πρέπει να γίνει είναι και η διαπίστωση ότι, βάσει των συνθηκών που επικρατούν στον τομέα της ενέργειας στην Κύπρο, οι φορείς που εμπλέκονται στην αγορά φυσικού αερίου, όπως οι Διαχειριστές των Συστημάτων Διανομής και Μεταφοράς, θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να λειτουργήσουν και στην αγορά υδρογόνου.

Στο νομοθετικό επίπεδο, η Ε. Επιτροπή ανακοίνωσε στις 15/12/2021 τη νέα δέσμη νομοθετημάτων για τους κοινούς κανόνες για τις εσωτερικές αγορές ανανεώσιμων αερίων, φυσικού αερίου και υδρογόνου, επιδιώκοντας να διευκολύνει τη διείσδυση των ανανεώσιμων αερίων και των αερίων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών στο ενεργειακό σύστημα, ώστε να καταστεί δυνατή η μετάβαση από το φυσικό αέριο στα νέα αυτά αέρια που θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο για την επίτευξη του στόχου της κλιματικής ουδετερότητας της ΕΕ το 2050. Οι συζητήσεις επί της εν λόγω δέσμης νομοθετημάτων πραγματοποιούνται στην Ομάδα Εργασίας Ενέργειας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και το Υπουργείο συμμετέχει ενεργά στις συζητήσεις.

Παράλληλα αποφασίσθηκε τον Αύγουστο του 2021 η σύσταση Τεχνικής Επιτροπής για το Υδρογόνο, στην οποία συμμετέχουν όλες οι εμπλεκόμενες αρμόδιες Αρχές και ενδιαφερόμενοι φορείς. Η Τεχνική Επιτροπή αποτελεί μέρος της δομής του Συστήματος Διακυβέρνησης Αναπτυξιακής Στρατηγικής σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και έχει συνεδριάσει και έχει ξεκινήσει την αξιολόγηση , μεταξύ άλλων, της χωροταξικής πολιτικής για τις διάφορες διαθέσιμες τεχνολογίες και τις χρήσεις τους σε τομείς όπως οι μεταφορές και η αποθήκευση ενέργειας. Η Επιτροπή έχει, επίσης, την ευθύνη ετοιμασίας του νομοθετικού και ρυθμιστικού πλαισίου για λειτουργία της αγοράς Υδρογόνου, το οποίο, για παράδειγμα, θα αφορά:

• Στην υλοποίηση και αδειοδότηση των αναγκαίων έργων υποδομών παραγωγής, μεταφοράς, διανομής και αποθήκευσης του υδρογόνου.
• Στη συμμόρφωση με κοινά κατασκευαστικά πρότυπα υποδομών.
• Σε θέματα ασφάλειας, περιβαλλοντικά και
• Σε κοινή νομική ορολογία για τους διάφορους τύπους υδρογόνου, καθώς και σε διεθνή πρότυπα για την πιστοποίηση και επαλήθευση της προέλευσής του.

Προς αυτή την κατεύθυνση, επιτρέψτε μου να αναφέρω εν συντομία, και να κλείσω με αυτό, κάποια από τα αξιόλογα ερευνητικά προγράμματα στα οποία συμμετείχε το Υπουργείο μας:

• Πρόγραμμα EMPOWER
• Πρόγραμμα SREC
• Πρόγραμμα ELECTRA
• Έργο BUS-FUEL-SAVING: Πραγματεύεται την ενσωμάτωση καινοτόμων, πράσινων τεχνολογιών σε υφιστάμενα λεωφορεία δημοσίων μεταφορών, με σκοπό την εξοικονόμηση μέχρι 30% σε καύσιμα, περισσότερες λεπτομέρειες στην συνέχεια από τον Δρ. Καραγιώργη.

Ευχαριστώ πολύ και εύχομαι κάθε επιτυχία στην ημερίδα σας.