Useful Information

-          Σε όλη την Ευρώπη υπάρχει μια έντονη ανησυχία για την επάρκεια σε φυσικό αέριο και σε πετρέλαιο. Στην Κύπρο τα βασικό καύσιμο είναι το πετρέλαιο. Πρέπει να ανησυχούμε και εμείς;

-          Στην Ευρώπη η έντονη ανησυχία οφείλεται στο γεγονός ότι σημαντικές ποσότητες πετρελαίου και φυσικού αερίου διακινούνται από τη Ρωσία μέσω αγωγών. Η εξάρτηση της Κύπρου από τα ρωσικά καύσιμα είναι πολύ μικρή. Συγκεκριμένα, το 2020 μόλις το 1,5% του συνόλου των εισαγωγών καυσίμων αφορούσε κάρβουνο και υγραέριο από τη Ρωσία, τα οποία όμως εισάγονται μέσω άλλων χωρών. Τα δε καύσιμα κίνησης εισάγονται κυρίως από Ελλάδα και Ισραήλ, ενώ τα καύσιμα για την ηλεκτροπαραγωγή προέρχονται από διάφορες χώρες και εν πάση περιπτώσει όχι από τη Ρωσία. Συνεπώς, με αυτά τα δεδομένα δεν αναμένεται να προκύψει ζήτημα με τον ενεργειακό εφοδιασμό της χώρας μας, λόγω ουκρανικής κρίσης.

-          Στην ακραία περίπτωση που αυτό απαιτηθεί, υπάρχουν στρατηγικά αποθέματα για να καλύψουν τις ανάγκες μας;

-          Βεβαίως. Η Κύπρος διατηρεί στρατηγικά αποθέματα πετρελαίου που καλύπτουν τις ανάγκες της για 90 ημέρες. Τα εν λόγω αποθέματα μπορούν να αποδεσμευτούν όταν υπάρχει έλλειψη ή δυσκολία στον εφοδιασμό με πετρελαιοειδή.

-          Στην ΕΕ υπάρχουν δυο απόψεις: Η μια οι κυρώσεις να μην αγγίξουν τις εισαγωγές ενέργειας από Ρωσία και η άλλη να επεκταθούν. Η Κυπριακή Δημοκρατία ποια θέση υποστηρίζει;

-          Στόχος των κυρώσεων είναι η αποτελεσματική αντίδραση ενάντια στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, μέσω συντονισμένων ενεργειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως ενιαίο σώμα. Οι αποφάσεις που λαμβάνονται σε συλλογικό επίπεδο σε σχέση με τις κυρώσεις, οι οποίες σκληραίνουν καθώς κλιμακώνεται ο πόλεμος, έχουν εφαρμοστεί μέχρι στιγμής από όλα τα κράτη μέλη συμπεριλαμβανομένης φυσικά και της Κύπρου. Να σημειώσουμε ότι στον τελευταίο γύρο κυρώσεων, η ΕΕ προχώρησε στην απαγόρευση εισαγωγής άνθρακα από τη Ρωσία, αξίας €4 δισ. Ωστόσο, στην παρούσα φάση, και με βάση τα έως τώρα δεδομένα, η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται ότι δεν θα προχωρήσει σε περαιτέρω κυρώσεις για τις εισαγωγές φυσικού αερίου και πετρελαίου.

-          Τα τιμολόγια ενέργειας είναι το υπ’ αριθμόν ένα θέμα για τους καταναλωτές. Η κυβέρνηση σκέφτεται νέα παρέμβαση προκειμένου να συγκρατηθούν οι τιμές;

-          Η κυβέρνηση αντιλαμβάνεται πλήρως τις δυσάρεστες συνέπειες που έχουν για τους πολίτες οι ανατιμήσεις στα καύσιμα και στο ηλεκτρικό ρεύμα, που σίγουρα επηρεάζουν και τη λιανική αγορά βασικών αγαθών. Από τον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν βρισκόμασταν ενώπιον σημαντικών αυξήσεων στον τομέα των καυσίμων συνεπεία της πανδημίας, η κυβέρνηση είχε επιδείξει αμέσως την αναγκαία πολιτική βούληση, λαμβάνοντας μέτρα. Πρώτα ήταν η οριζόντια μείωση του 10% στα τιμολόγια ηλεκτρισμού όλων των καταναλωτών, νοικοκυριών και επιχειρήσεων, ακολούθησε τον Νοέμβριο η μείωση του ΦΠΑ στο 5% για έξι μήνες και στο 9% για τρεις μήνες για τους ευάλωτους καταναλωτές και τα υπόλοιπα νοικοκυριά αντίστοιχα, ενώ πριν από μερικές εβδομάδες, λόγω ακριβώς των νέων ανατιμήσεων, δόθηκε παράταση στον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ στο ρεύμα των οικιακών καταναλωτών για μία ακόμη διμηνία. Τον ίδιο μήνα είχε αποφασιστεί και η μείωση του φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα στο ελάχιστο επιτρεπόμενο επίπεδο σύμφωνα με τη σχετική ευρωπαϊκή Οδηγία. Τα μέτρα αυτά, η ενδεχόμενη παράτασή τους και η λήψη νέων εάν χρειαστεί, αποτελούν μεσοπρόθεσμα μέτρα για την ανακούφιση των καταναλωτών. Ωστόσο, πέραν από τα βραχυπρόθεσμα μέτρα, η εξοικονόμηση ενέργειας και η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών, αποτελούν την καλύτερη λύση για μόνιμη μείωση του κόστους ηλεκτρισμού για τους καταναλωτές. Για αυτό το λόγο ύψιστη προτεραιότητά μας είναι η παροχή οικονομικών κινήτρων σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις για να αναβαθμίσουν ενεργειακά τα κτήριά τους και να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά συστήματα. Κατά το 2021 προχωρήσαμε στην προκήρυξη σχεδίων χορηγιών πέραν των €40 εκατ. και εντός του 2022 το συνολικό ποσό που θα προκηρυχθεί σε σχέδια θα ξεπερνά τα €90 εκατ. Συγκεκριμένα το 2022 έχει ήδη ανακοινωθεί Σχέδιο Χορηγιών για ενεργειακή αναβάθμιση επιχειρήσεων, €40 εκατ. και Σχέδιο για ενεργειακή αναβάθμιση τοπικών αρχών και φορέων ευρύτερου δημοσίου, €9 εκατ. Θα ακολουθήσουν τον Απρίλιο και Μάιο τα Σχέδια Χορηγιών για εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος για φόρτιση ηλεκτρικού οχήματος, ύψους €1,5 εκατ., εγκατάσταση ή αντικατάσταση ηλιακού θερμοσίφωνα, ύψους €600 χιλ. και εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και θερμομόνωση οροφής, με συμπερίληψη και του virtual net metering, ύψους €7 εκατ. Το 2ο εξάμηνο του 2022 θα επαναπροκηρυχθεί, επίσης, το Σχέδιο για ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών, με συνολικό προϋπολογισμό €35 εκατ.

-          Είναι γεγονός ότι καταβάλλεται προσπάθεια να τρέξει ο τομέας των ΑΠΕ. Είστε ικανοποιημένη από τις επιδόσεις;

-          Έγινε μία πολύ καλή αρχή με την υπερκάλυψη των υποχρεωτικών μας στόχων για το 2020. Με σκληρή δουλειά, και παρά τις προκλήσεις που είχαμε να αντιμετωπίσουμε, καταφέραμε να ξεπεράσουμε όχι μόνο τον στόχο του 13% ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας, φτάνοντας στο 17%, αλλά και άλλους επιμέρους στόχους. Φυσικά, οι προσπάθειες όχι μόνο συνεχίζονται αλλά εντείνονται. Χωρίς, λοιπόν, να αγνοούμε τις πραγματικότητες, είμαστε αισιόδοξοι ότι καταφέραμε με τις μεταρρυθμίσεις που έγιναν, να δημιουργήσουμε γερές βάσεις για να μπορέσουμε να πραγματοποιήσουμε πολύ πιο φιλόδοξους στόχους. Οι ενέργειες αυτές αφορούν:

• Στο άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρισμού τον ερχόμενο Οκτώβριο.
• Στη διαμόρφωση της εθνικής στρατηγικής για πράσινη μετάβαση, η οποία θα χρηματοδοτηθεί με πέραν των €330 εκατ. την επταετία στο πλαίσιο και του Σχεδίου «Κύπρος _ το αύριο», από τα διαθρωτικά Ταμεία και εθνικούς πόρους, κυρίως για σχέδια χορηγιών ενεργειακής αναβάθμισης και χρήσης ΑΠΕ.
• Στην προώθηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ η οποία εγκρίθηκε τον Ιανουάριο φέτος για να λάβει χορηγία ύψους €657 εκατ. από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
• Στην ολοκλήρωση της στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων που καθορίζει τις επιτρεπόμενες περιοχές στις οποίες μπορούν να διενεργούνται επενδύσεις σε έργα ΑΠΕ.
• Στη νομοθετική ρύθμιση για σύσταση του one-stop center για απλοποίηση και ψηφιοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης εμπορικών συστημάτων ΑΠΕ.

Αυτή τη στιγμή οι συγκυρίες είναι ευνοϊκές τόσο για την προώθηση της ηλιακής ενέργειας και των φωτοβολταϊκών, αλλά και της αποθήκευσης ενέργειας. Μάλιστα, όσον αφορά στην αποθήκευση εργαζόμαστε για την ετοιμασία σχεδίων χορηγιών €80 εκατ. για προώθηση συστημάτων αποθήκευσης, κάτι που θα μας βοηθήσει τόσο στη μεγαλύτερη διείσδυση ΑΠΕ όσο και στην ευστάθεια του ηλεκτρικού μας συστήματος.

-          Με το υφιστάμενο σύστημα αποζημίωσης των παραγωγών ΑΠΕ (κόστος αποφυγής) πιστεύεται πως τα ΑΠΕ μπορούν να συμβάλουν σε προσιτό ηλεκτρικό ρεύμα στους καταναλωτές;

-          Μόνο τα έργα που είχαν ενταχθεί στο Σχέδιο του Υπουργείου Ενέργειας, του 2018, δηλαδή έργα που δεν υπερβαίνουν συνολικά 70 MW, αποζημιώνονται στο εκάστοτε κόστος αποφυγής και αυτό θα ισχύει μόνο για κάποιους μήνες από τη λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς. Η συντριπτική πλειοψηφία των παραγωγών ΑΠΕ εντάσσονται στη μεταβατική ρύθμιση και πωλούν την παραγωγή τους στη βάση διμερών συμβολαίων που υπογράφουν με προμηθευτές ενέργειας, σε τιμές που αποφασίζονται μέσω της ιδιωτικής αυτής συμφωνίας. Ήδη με τη λειτουργία της μεταβατικής ρύθμισης της αγοράς ηλεκτρισμού, έχουν δραστηριοποιηθεί νέοι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίοι έχουν προσφέρει χαμηλότερο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας.

-          Στα καύσιμα κίνησης μπορεί να μπει πλαφόν στις τιμές λιανικής, όπως υποστηρίζεται από πολλούς ή μείωσης του φόρου κατανάλωσης;

-          Για να μπει πλαφόν θα πρέπει να υπάρχει αισχροκέρδεια. Κάτι που δεν διαπιστώνεται από τους έως τώρα ελέγχους μας. Ακόμα και να μην ίσχυε όμως αυτό, η επιβολή πλαφόν σε πιο χαμηλή τιμή από αυτήν που ισχύει διεθνώς και που μπορεί να εξασφαλιστεί από τους προμηθευτές, θα οδηγούσε σε κατάρρευση της αγοράς και ανεπάρκεια εφοδιασμού. Η Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου μας, παρακολουθεί σε καθημερινή βάση τόσο τις χονδρικές όσο και τις λιανικές τιμές πώλησης των καυσίμων και να είστε σίγουροι πως είμαστε σε συνεχή επαγρύπνηση και, όπου διαπιστωθεί αισχροκέρδεια, είμαστε έτοιμοι να παρέμβουμε.

-          Να πάμε στα ενεργειακά της ΑΟΖ. Ικανοποιημένη από τα αποτέλεσμα της γεώτρησης στο «Γλαύκος» 2;

-          Ναι, είμαστε ικανοποιημένοι από τις γεωτρητικές και δοκιμαστικές εργασίες της γεώτρησης αξιολόγησης «Γλαύκος-2», οι οποίες έγιναν με ασφάλεια και χωρίς να αντιμετωπίσουμε σοβαρά προβλήματα. Η κοινοπραξία ExxonMobil & Qatar Petroleum έχει συλλέξει τα δεδομένα που χρειαζόταν και προχωρά με την αξιολόγησή τους. Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα αναμένονται εντός των επόμενων μηνών.

-          Η αξιολόγηση των δεδομένων της γεώτρησης αφορά τις ποσότητες ή τα χαρακτηριστικά του κοιτάσματος;

-          Αφορά όλα τα χαρακτηριστικά της ανακάλυψης. Συμπεριλαμβανομένων των ποιοτικών χαρακτηριστικών του ταμιευτήρα και των εκτιμώμενων ποσοτήτων φυσικού αερίου.

-          Πότε θα γίνουν επίσημες ανακοινώσεις για τις ποσότητες;

-          Σίγουρα δεν αναμένεται οποιαδήποτε ανακοίνωση πριν από την ολοκλήρωση της αξιολόγησης των αποτελεσμάτων και των δεδομένων που λήφθηκαν από τη γεώτρηση αξιολόγησης, ούτως ώστε τα όποια στοιχεία ανακοινωθούν να είναι ακριβή και αξιόπιστα.

-          Γιατί η κοινοπραξία ΕΝΙ TOTAL δεν έχει ξεκινήσει εργασίες;

-          Η καθυστέρηση που παρατηρείται οφείλεται στις επιπτώσεις από τα μέτρα που λήφθηκαν παγκόσμια για την αντιμετώπιση της πανδημίας Covid-19. Είμαστε σε συνεχή επαφή με την κοινοπραξία, η οποία παραμένοντας δεσμευμένη στη συνεργασία της με την Κυπριακή Δημοκρατία, αναμένεται να πραγματοποιήσει δύο ερευνητικές γεωτρήσεις το 2022, με την πρώτη να είναι προγραμματισμένη να ξεκινήσει στις επόμενες εβδομάδες.

-          Η κυβέρνηση είναι ικανοποιημένη από την πορεία εκμετάλλευσης του κοιτάσματος «Αφροδίτη»;

-          Η Άδεια Εκμετάλλευσης δόθηκε τον Νοέμβριο του 2019 και συμπεριελάμβανε την υποχρέωση από μέρους της κοινοπραξίας για τη διαμόρφωση συγκεκριμένου Σχεδίου Ανάπτυξης και Παραγωγής. Από τότε μέχρι σήμερα έχουν αλλάξει τα δεδομένα σε σημαντικό βαθμό. Από τη μία είχαμε την πανδημία, η οποία ουσιαστικά σταμάτησε τις ερευνητικές εργασίες, ενώ στο μεσοδιάστημα είχαμε την απόκτηση της Noble Energy από την Chevron και τώρα έχουμε τον πόλεμο στην Ουκρανία, εξελίξεις οι οποίες επηρέασαν τους σχεδιασμούς και για την ανάπτυξη του «Αφροδίτη». Ωστόσο, δεδομένης της προσπάθειας που καταβάλλει η ΕΕ για απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, προσπαθούμε να επισπεύσουμε τις αποφάσεις της κοινοπραξίας, ώστε να προχωρήσει η ανάπτυξη του κοιτάσματος «Αφροδίτη» το συντομότερο δυνατό. Να υπενθυμίσω επίσης την εργασία που διεξάγεται εδώ και μήνες από τεχνική επιτροπή, η οποία ορίστηκε στο πλαίσιο της διμερούς συνεργασίας της Κυβέρνησης με την Αίγυπτο, για τον αγωγό που θα μεταφέρει το φυσικό αέριο από το κοίτασμα «Αφροδίτη» στα τερματικά της Αιγύπτου για αξιοποίηση.

Εφ. «Καθημερινή, 10/4/2022