Useful Information

Διαβάστε τη συνέντευξη που έδωσε η Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας στη Cyprus Times και στο δημοσιογράφο Γιάννη Αντωνίου. (Α' μέρος και Β' Μέρος)

Σε μια πρώτη εκτίμηση των επιπτώσεων που θα προκαλέσει στην κυπριακή οικονομία ο πόλεμος στην Ουκρανία, προβαίνει η Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Νατάσας Πηλείδου, σε συνέντευξη στη Cyprus Times, μετά τη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Σύμφωνα με την κα Πηλείδου, επιπτώσεις θα υπάρξουν σε όλους τους τομείς της οικονομίας, στον τουρισμό, και αναλόγως των κυρώσεων, πιθανώς και στον τομέα της ναυτιλίας. Η υπουργός ξεδιπλώνει το ενεργειακό πλάνο της Κυπριακής Δημοκρατίας και αναπτύσσει την πολυδιάστατη στρατηγική της Κύπρου για μετάβαση στην πράσινη οικονομία.

Η κρίση στην Ουκρανία είναι η υπενθύμιση του πόσο εύθραυστο παραμένει το σκηνικό σε ζωτικές υπηρεσίες και αγαθά, όπως είναι η απρόσκοπτη και προσιτή παροχή ενέργειας, η οποία επηρεάζει καταλυτικά όλους τους κλάδους της οικονομίας και ασφαλώς την καθημερινότητα των πολιτών. Σε ποιους τομείς ανησυχείτε ότι θα υπάρξουν επιπτώσεις από τα γεγονότα στην Ουκρανία;

Η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα είναι ένας από τους στόχους της Κύπρου, ο οποίος καθίσταται ιδιαίτερα επίκαιρος αυτό το διάστημα. Πώς επιτυγχάνεται αυτός ο στόχος;

Η απεξάρτηση από τα καύσιμα αποτελεί όχι απλώς έναν από τους στόχους μας, αλλά είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της πολυδιάστατης στρατηγικής μας για μετάβαση στην πράσινη οικονομία. Η στρατηγική μας, που χρηματοδοτείται, μέχρι το 2027 με πέραν των €500 εκατ., από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Ταμεία, το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και, βεβαίως, τον εθνικό προϋπολογισμό, στηρίζεται σε έξι άξονες, με πρώτο αυτόν της ενίσχυσης της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού και της άρσης της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου. Ήδη, όπως γνωρίζετε, η Ευρώπη έχει εγκρίνει τη χρηματοδότηση του έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ με €657 εκατ. Ένα έργο το οποίο θα συμβάλει τα μέγιστα στην άρση της ενεργειακής μας απομόνωσης και θα βοηθήσει στη μεγαλύτερη ενσωμάτωση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μας μείγμα. Να σημειώσω πως τον περασμένο Μάρτιο, Κύπρος, Ελλάδα και Ισραήλ υπογράψαμε Μνημόνιο Συναντίληψης για τη συγκεκριμένη διασύνδεση, ενώ το περασμένο φθινόπωρο υπογράψαμε τριμερή συμφωνία Κύπρου, Ελλάδας και Αιγύπτου και για το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης των τριών χωρών. Ο δεύτερος άξονας της πολυσχιδούς πολιτικής μας είναι η λειτουργία της ανταγωνιστικής εσωτερικής αγοράς ηλεκτρισμού το φθινόπωρο του 2022, μετά από την ιστορική έγκριση του σχετικού νόμου τον Σεπτέμβριο του 2021, και η λειτουργία της εσωτερικής αγοράς φυσικού αερίου. Ο τρίτος άξονας αφορά στην ενίσχυση του ρόλου των καταναλωτών στην αγορά ενέργειας και τη μείωση του κόστους ενέργειας για νοικοκυριά και επιχειρήσεις και ο τέταρτος στην παροχή κινήτρων για ενθάρρυνση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας για τις επενδύσεις που πρέπει να γίνουν από νοικοκυριά και επιχειρήσεις προς μία πράσινη και κυκλική οικονομία, αλλά και για την προώθηση έργων ενεργειακής απόδοσης και ΑΠΕ στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα. Το 2021 προκηρύξαμε σχέδια χορηγιών για ενεργειακή αναβάθμιση και ΑΠΕ πέραν των €40 εκατ. Το 2022 προωθούμε σχέδια χορηγιών για ενεργειακή αναβάθμιση και ΑΠΕ πέραν των €90 εκατ., δίνοντας κίνητρα στους πολίτες, επιχειρήσεις, δημόσια υπηρεσία, ΜΚΟ, να προχωρήσουν με επενδύσεις που θα τους αποφέρουν άμεσο σημαντικό όφελος στον μηνιαίο λογαριασμό ρεύματος. Οι άλλοι δύο άξονες της στρατηγικής μας αφορούν στην επένδυση σε έρευνα και νέες τεχνολογίες, όπως τα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, την ψηφιοποίηση του ενεργειακού τομέα και τη χρήση του υδρογόνου, καθώς επίσης σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις και νέες νομοθεσίες. Μεταξύ αυτών των μεταρρυθμίσεων, οι θεσμικές αλλαγές για την καλύτερη λειτουργία του Ταμείου ΑΠΕ και ΕΞΕ που βρίσκεται ήδη στη Βουλή, αλλά και νομοσχέδιο που θα απλοποιήσει τις διαδικασίες αδειοδότησης έργων ΑΠΕ και θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την ίδρυση και λειτουργία one stop center για την αδειόδοτηση μεγάλων επενδύσεων ΑΠΕ.

Ο ενεργειακός σχεδιασμός της Κύπρου προβλέπει τη γρηγορότερη και πλέον συμφέρουσα αξιοποίηση του κοιτάσματος Αφροδίτη και την απεξάρτηση από τα συμβατικά ορυκτά καύσιμα. Σε ό,τι αφορά την Αφροδίτη, υπάρχουν αρκετές εκκρεμότητες, με κυριότερη, την οριστικοποίηση του αναθεωρημένου σχεδίου Ανάπτυξης και Παραγωγής από την κοινοπραξία των εταιρειών Chevron, Shell και Delek.

Η εταιρεία Chevron, μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον τομέα της έρευνας και παραγωγής φυσικού αερίου στον κόσμο, με ιστορία 140 χρόνων, εξαγόρασε τη Noble Energy, Inc. τον Οκτώβριο του 2020. Η Chevron, αξιοποιώντας την πολύ μεγάλη εμπειρία της, αποφάσισε να επαναξιολογήσει το Σχέδιο Ανάπτυξης και Παραγωγής του κοιτάσματος «Αφροδίτη» με σκοπό τη βελτιστοποίησή του. Προς τον σκοπό αυτό η εταιρεία εξετάζει, μεταξύ άλλων, πιθανές συνέργειες με άλλες υποδομές στην περιοχή. Είμαστε σε συνεχή επικοινωνία με τον αδειούχο για το θέμα και αναμένουμε σύντομα την ολοκλήρωση της διαδικασίας και ενημέρωση για τα αποτελέσματά της.

Για τις ποσότητες κυπριακού ΦΑ που βρίσκονται στην ισραηλινή ΑΟΖ υπάρχει κάποια εξέλιξη;

Για το συγκεκριμένο θέμα υπάρχει θεσμοθετημένη διαδικασία η οποία έχει συμφωνηθεί μεταξύ των δύο Υπουργών Ενέργειας Κύπρου και Ισραήλ. Σε αυτό το πλαίσιο, οι αδειούχοι σε Κύπρο και Ισραήλ έχουν ορίσει εξειδικευμένες τεχνικές ομάδες, ώστε να συμφωνήσουν στον τρόπο επίλυσης του θέματος στη βάση των κατευθυντήριων γραμμών που δόθηκαν από τα δύο κράτη. Είμαστε σε συνεχή επικοινωνία με τους αδειούχους του Αφροδίτη για τις εξελίξεις των συζητήσεων αυτών και ευελπιστούμε ότι σύντομα θα καταλήξουν σε συμφωνία. Είχα την ευκαιρία να συζητήσω τις τελευταίες εξελίξεις για το θέμα με την Ισραηλινή ομόλογό μου κατά την πρόσφατη επίσκεψη στην Αίγυπτο. Είναι σημαντικό ότι και τα δύο κράτη συμφωνούν ως προς τη διαδικασία επίλυσης του θέματος, ενώ παράλληλα αποφασίστηκε η άμεση εμπλοκή των Υπουργών στην υπό αναφορά διαδικασία. Πάγια θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας, είναι ότι η ανάπτυξη του κοιτάσματος Αφροδίτη προχωρεί χωρίς την προϋπόθεση της επίτευξης συμφωνίας επί του συγκεκριμένου ζητήματος. Παράλληλα, θα ήθελα να αναφέρω ότι από πλευράς τους τα δύο κράτη βρίσκονται σε συζητήσεις για συμφωνία επί της διακρατικής για την ανάπτυξη και εκμετάλλευση κοιτασμάτων που εκτείνονται εκατέρωθεν της μέσης γραμμής.

Σε εκκρεμότητα παραμένει και ο τρόπος μεταφοράς του ΦΑ από το Αφροδίτη, εάν δηλαδή θα καταλήγουν στα τερματικά της Αιγύπτου ή θα τυγχάνουν επεξεργασίας στην πηγή.

Ο τρόπος μεταφοράς του φυσικού αερίου από το κοίτασμα «Αφροδίτη» στην Αίγυπτο, και το πού θα γίνεται η επεξεργασία του, εξαρτάται από τα αποτελέσματα της αξιολόγησης του εγκεκριμένου Σχεδίου Ανάπτυξης και Παραγωγής από τον αδειούχο και από το κατά πόσο αυτό θα αναθεωρηθεί ή όχι. Σύμφωνα με το εγκεκριμένο Σχέδιο Ανάπτυξης και Παραγωγής, η επεξεργασία του φυσικού αερίου θα γίνεται σε πλωτή μονάδα, η οποία θα βρίσκεται πάνω από το κοίτασμα και η μεταφορά του στην Αίγυπτο μέσω υποθαλάσσιου αγωγού. Όπως προανέφερα βέβαια, η εταιρεία εξετάζει, μεταξύ άλλων, και πιθανές συνέργειες με άλλες υποδομές στην περιοχή. Παράλληλα, προχωρούν οι εργασίες της Κοινής Επιτροπής που έχει συσταθεί για υλοποίηση της διακυβερνητικής συμφωνίας για κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου από το κοίτασμα «Αφροδίτη» της κυπριακής ΑΟΖ στην Αίγυπτο. Η Επιτροπή εξετάζει διάφορα σενάρια αναφορικά με τη χωρητικότητα, τις τεχνικές προδιαγραφές, τις οικονομικές πτυχές και την πορεία του αγωγού.

Πότε αναμένονται τα αποτελέσματα των γεωτρήσεων στον στόχο Γλαύκος στο τεμάχιο 10; Επίσης, έχετε κάποια πληροφόρηση από την κοινοπραξία ENI/TotalEnergies κατά πόσον θα προχωρήσει σε γεώτρηση στο τεμάχιο 6;

Η Κοινοπραξία ExxonMobil – Qatar Energy, όπως γνωρίζετε, προχωρά με τη διενέργεια της επιβεβαιωτικής γεώτρησης στο κοίτασμα Γλαύκος, η οποία ξεκίνησε περί τα τέλη Δεκεμβρίου 2021. Η γεώτρηση βρίσκεται στα τελικά στάδια και οι εργασίες αναμένεται να ολοκληρωθούν εντός Μαρτίου 2022. Μετά την ολοκλήρωση της γεώτρησης η κοινοπραξία θα ενημερώσει το Υπουργείο για τα αποτελέσματά της και θα προχωρήσει με την αξιολόγηση των δεδομένων που θα συλλεχθούν, καθώς και με διάφορες γεωλογικές και γεωφυσικές μελέτες, μια περίπλοκη και χρονοβόρα διαδικασία που σκοπό έχει την καλύτερη κατανόηση του ταμιευτήρα και του γεωλογικού μοντέλου στο Τεμάχιο 10. Όσον αφορά στην Κοινοπραξία Eni – TotalEnergies, η πληροφόρηση που έχουμε είναι ότι θα προχωρήσει με γεώτρηση στο επόμενο διάστημα.

Εάν οι ποσότητες του φυσικού αερίου είναι σημαντικές, η κατασκευή τερματικού στην Κύπρο μπορεί να είναι επιλογή, ή έχει ναυαγήσει οριστικά ο αρχικός σχεδιασμός;

Η κατασκευή σταθμού υγροποίησης φυσικού αερίου στην Κύπρο, όπως έχουμε ξαναπεί στο παρελθόν, εξαρτάται από τις διαθέσιμες ποσότητες και τη βιωσιμότητά του έργου. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και άλλες παράμετροι, όπως για παράδειγμα το ευμετάβλητο περιβάλλον στις αγορές ενέργειας, η ενεργειακή μετάβαση, καθώς και το πώς ένα τέτοιο έργο ταιριάζει στον ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας μας. Σε περίπτωση που υπάρχουν οι διαθέσιμες ποσότητες και το έργο είναι βιώσιμο, τότε σε συνεργασία με τους αδειούχους θα εξεταστεί και αυτή η επιλογή, η οποία όμως θεωρείται λιγότερο πιθανή από τη μεταφορά του φυσικού αερίου στην Αίγυπτο.

Όσον αφορά το έργο ανάπτυξης υποδομών εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου στο Βασιλικό, πως προχωρά η διαδικασία μετά την κατάληξη στο ύψος της αποζημίωσης που ζήτησε η κοινοπραξία; «Κλείδωσε» στα 25 εκατομμύρια σωστά;

Με την ολοκλήρωση των διαβουλεύσεων, που είναι ακόμα σε εξέλιξη, θα ακολουθηθούν όλες οι νενομισμένες διαδικασίες για την υποβολή σχετικού αιτήματος στην Κεντρική Επιτροπή Αλλαγών και Απαιτήσεων. Παράλληλα, η Κοινοπραξία προχωρεί με τις εργασίες που προβλέπονται από το σχετικό Συμβόλαιο που υπογράφηκε.

H καθυστέρηση που παρατηρήθηκε οφείλεται αποκλειστικά σε ζητήματα που δημιουργήθηκαν ως απότοκο της πανδημίας ή υπήρξαν και άλλα θέματα;

Η κοινοπραξία που έχει αναλάβει την ανέγερση των υποδομών ανέφερε ότι οι καθυστερήσεις που παρουσιάζονται σχετίζονται, κυρίως, με τις επιπτώσεις που επέφερε σε παγκόσμιο επίπεδο η πανδημία του Covid-19. Στους περιορισμούς που τέθηκαν για τη διακίνηση, στην αναστολή λειτουργίας εργοταξίων, καθώς και σε επιπτώσεις που σχετίζονται με όλη την εφοδιαστική αλυσίδα και την αύξηση του κόστους των υλικών.

Ένα από τα έργα προς την πράσινη μετάβαση και την απεξάρτηση από τα συμβατικά καύσιμα είναι το καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης EuroAsia Interconnector που θα συνδέει την Κύπρο με Ελλάδα και Ισραήλ. Υπάρχει κάτι νεότερο;

Είναι όντως ένα από τα σημαντικότερα έργα που προωθούμε για μετάβαση στην πράσινη οικονομία, πλήρως ευθυγραμμισμένο τόσο με τις πολιτικές που υλοποιούμε για προστασία του περιβάλλοντος, όσο και τις πολιτικές της ΕΕ για πλήρη διασύνδεση μεταξύ των κρατών μελών, για λόγους ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού και εύρυθμης λειτουργίας της ενιαίας αγοράς. Σημειώνω ενδεικτικά ότι οι μελέτες που έγιναν στα πλαίσια του Εθνικού μας Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα καταδεικνύουν ότι η ηλεκτρική διασύνδεση, σε συνδυασμό και με τη χρήση συστημάτων αποθήκευσης, μπορεί μέχρι το 2030 να οδηγήσει σε διείσδυση ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της Κύπρου που θα υπερβαίνει το 50%. Όπως σας είχα αναφέρει και πιο πάνω, το έργο μόλις τέλη του Ιανουαρίου έλαβε χρηματοδότηση μέσω του ευρωπαϊκού χρηματοδοτικού Μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» (Connecting Europe Facility). Συγκεκριμένα, ο Φορέας Υλοποίησης έλαβε έγκριση για χορηγία ύψους €657 εκατ., με την εξασφάλισή της να καθιστά δυνατή την έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών για το σκέλος Κύπρου – Κρήτης, του οποίου το συνολικό κόστος υπολογίζεται στα €1,575 δις. Με την έγκριση για παροχή χορηγίας ξεκινά πλέον μία ολιγόμηνη διαδικασία διαπραγματεύσεων μεταξύ Φορέα Υλοποίησης και Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία αναμένεται να οδηγήσει στην υπογραφή της Συμφωνίας Παροχής Χορηγίας μεταξύ των δύο μερών εντός καλοκαιριού του 2022. Οι κατασκευαστικές εργασίες στην Κύπρο αναμένεται να ξεκινήσουν περί τα τέλη του 2022.

Η οικονομική πίεση που προκάλεσε η πανδημία επαναφέρει στην ΕΕ θέματα που λίγο πολύ θεωρούνταν κλειστά, όπως για παράδειγμα το αίτημα ορισμένων χωρών για στροφή στην πυρηνική ενέργεια, λόγω χαμηλού κόστους. Την ίδια όμως ώρα γίνεται συζήτηση για το μέλλον των υδρογονανθράκων. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι πλέον είναι ξεπερασμένη μορφή ενέργειας. Θεωρούμε ως δεδομένο ότι το ΦΑ θα παραμείνει στις επιλογές της ΕΕ για τα επόμενα χρόνια, μέχρι την πλήρη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια;

Η κλιματική αλλαγή αποτελεί μία τεράστια πρόκληση σε παγκόσμιο επίπεδο, γεγονός που έχει καταστήσει επείγουσα πλέον την ανάγκη για ανάληψη συντονισμένης και αποφασιστικής δράσης για την πλήρη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια. Σύμφωνα με τη Συνθήκη για τη λειτουργία της ΕΕ, κάθε κράτος μέλος έχει το δικαίωμα να αποφασίζει πως θα διαχειριστεί και εκμεταλλευτεί τους ενεργειακούς του πόρους, αλλά και να επιλέξει μεταξύ διαφορετικών πηγών ενέργειας για καθορισμό του ενεργειακού του μείγματος. Το θέμα της πυρηνικής ενέργειας δεν είχε ποτέ κλείσει στην ΕΕ. Απλώς ορισμένα κράτη μέλη, μετά και από το ατύχημα στον σταθμό της Φουκουσίμα στην Ιαπωνία, έλαβαν την απόφαση για σταδιακό κλείσιμο των πυρηνικών τους σταθμών και στροφή προς τις ΑΠΕ αποκλειστικά, ενώ κάποια άλλα κράτη, λόγω της προσπάθειας για συγκράτηση των τιμών ενέργειας, στράφηκαν εκ νέου στην πυρηνική ενέργεια. Αυτό που κάνει την πυρηνική ενέργεια να κερδίζει έδαφος τα τελευταία χρόνια είναι οι μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που παράγει, η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών πυρηνικής ενέργειας 4ης γενεάς, καθώς επίσης και το γεγονός ότι, παρά το μεγάλο αρχικό κεφαλαιουχικό κόστος που απαιτείται για τη δημιουργία ενός πυρηνικού σταθμού, η παραγόμενη ενέργεια είναι πολύ φθηνή. Βεβαίως, το μεγαλύτερο πρόβλημα της πυρηνικής ενέργειας είναι και παραμένει η διαχείριση των πυρηνικών αποβλήτων. Στο Υπουργείο Ενέργειας, σε συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, προχωρούμε εντός του 2022 με τον καθορισμό φιλόδοξων στόχων σύμφωνα με τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Fit for 55», αποσκοπώντας σε κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050. Με τη συνεισφορά των ΑΠΕ εντατικοποιούμε τις προσπάθειες για την ενεργειακή μας μετάβαση στην πράσινη ενέργεια, στην οποία, ωστόσο, το φυσικό αέριο θα πρέπει να παραμείνει ως μεταβατικό καύσιμο. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο διαφαίνεται ότι το φυσικό αέριο θα παραμένει στις επιλογές για τα επόμενα χρόνια. Αυτό υποστηρίζεται και μέσω της πρόσφατης έκδοσης της συμπληρωματικής κατ’ εξουσιοδότηση πράξης του Κανονισμού Ταξινομίας, όπου επιτράπηκε πλέον ο χαρακτηρισμός «πράσινες επενδύσεις» σε ορισμένες επενδύσεις φυσικού αερίου και πυρηνικής ενέργειας, με στόχο την ώθηση επένδυσης κεφαλαίων σε τομείς της οικονομίας οι οποίοι χρειάζονται για να επιταχυνθεί η ενεργειακή μετάβαση και να επιτευχθεί κλιματική ουδετερότητα.

Από την 1η Ιανουαρίου προεδρεύετε της υπουργικής συνόδου του East Mediterranean Gas Forum (EMGF) και θέσατε ως προτεραιότητα την προώθηση πολιτικών ώστε η περιοχή μας να γίνει πρωτοπόρος στην πράσινη ενεργειακή μετάβαση. Πώς επιτυγχάνεται αυτός ο φιλόδοξος στόχος;

Στο πλαίσιο του στόχου του EMGF για υπεύθυνη αξιοποίηση των υπεράκτιων ανακαλύψεων στην Ανατολική Μεσόγειο, βασική προτεραιότητα της κυπριακής Προεδρίας είναι η προώθηση πολιτικών και δράσεων, μέσω του Φόρουμ, που θα βοηθήσουν να γίνει η περιοχή μας πρωτοπόρος στην πράσινη ενεργειακή μετάβαση. Κατά την 17η Σύνοδο του Εκτελεστικού Συμβουλίου του EMGF που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στην Αίγυπτο, η Κύπρος εισηγήθηκε, ως προεδρεύουσα χώρα του EMGF για το 2022 και έγινε ομόφωνα αποδεκτό από τα μέλη του Οργανισμού, η δημιουργία τεχνικών ομάδων με τη συμμετοχή των εταιρειών για την εκπόνηση μελετών σχετικές με τη πράσινη ενεργειακή μετάβαση. Οι δράσεις αυτές αφορούν συγκεκριμένα στην περιφερειακή αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα μέσω προσδιορισμού βέλτιστων τρόπων μεταφοράς του CO2 και κατάλληλων τοποθεσιών αποθήκευσης, στην ηλεκτροδότηση με ΑΠΕ και στα εναλλακτικά καθαρά καύσιμα όπως το μπλε υδρογόνο και η μπλε αμμωνία.

Έγινε πολλή συζήτηση για τον EastMed. Τελικά το project παραμένει εν ζωή, τουλάχιστον σε τεχνοκρατικό επίπεδο από πλευράς ΕΕ;

Αναμφίβολα πρόκειται για ένα περίπλοκο έργο, δύσκολο τόσο οικονομικά όσο και τεχνικά, που για να είναι βιώσιμο θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι υπάρχουν οι απαιτούμενες ποσότητες φυσικού αερίου στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Ένας από τους λόγους που συμπεριλήφθηκε στη λίστα των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος της ΕΕ είναι, ακριβώς, και το γεγονός ότι προωθεί την πολιτική της ΕΕ για απεξάρτηση της ενεργειακής της ασφάλειας από συγκεκριμένες χώρες παραγωγούς και οδεύσεις, δίνοντας μία εναλλακτική λύση για εφοδιασμό της Ευρώπης με φυσικό αέριο από την Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι πολύ σημαντικός, αφού μέχρι σήμερα το έργο έχει λάβει χρηματοδότηση €36,5 εκατ. για τη διενέργεια των τεχνοοικονομικών μελετών που απαιτούνται για να διαφανεί κατά πόσο είναι εφικτό και οικονομικά βιώσιμο. Οι μελέτες αναμένεται ότι θα ολοκληρωθούν στα τέλη του 2022 και τότε θα ξεκαθαρίσει κατά πόσο το έργο είναι βιώσιμο και, ως εκ τούτου, κατά πόσο μπορεί να προχωρήσει και να υλοποιηθεί ή όχι.

H μετάβαση στην πράσινη και κυκλική οικονομία είναι το μεγάλο στοίχημα. Σε ποιο ποσοστό ανέρχεται η συνεισφορά των ΑΠΕ στην κατανάλωση ενέργειας και ποιοι είναι οι στόχοι για τη συνέχεια;

Η Κύπρος έχει καταφέρει όχι μόνο να εκπληρώσει, αλλά και να ξεπεράσει τους ενεργειακούς της στόχους για το 2020, που αποτελούσαν και τις δεσμεύσεις της χώρας μας προς την ΕΕ. Παρά τις περί του αντιθέτου εντυπώσεις που επιχειρούνται να δημιουργηθούν δημοσίως, πετύχαμε συνεισφορά των ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας 17% αντί 13%, ΑΠΕ στη θέρμανση και ψύξη 38,55% σε σχέση με τον ενδεικτικό στόχο του 23,5%, αύξηση της σωρευτικής εξοικονόμησης ενέργειας στην τελική χρήση κατά 132%, και αύξηση των ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας κατά 113% σε σύγκριση με το 2014. Αυτή τη στιγμή εργαζόμαστε εντατικά για να εφαρμόσουμε νέα σχέδια χορηγιών, τα οποία θα μας επιτρέψουν υλοποίηση των νέων μας στόχων για το 2030. Υπενθυμίζω ότι είμαστε σήμερα στο στάδιο αναθεώρησης αυτών των στόχων, στο πλαίσιο των νέων φιλόδοξων στόχων που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ένας από τους φιλόδοξους στόχους του υπουργείου σας, είναι η προώθηση σχεδίων χορηγιών για εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας, μέσω κοινοτικών πόρων. Υπάρχει κάτι νεότερο γι’ αυτό; Θα υπάρχουν προκηρύξεις στο άμεσο μέλλον;

Το Υπουργείο, στις 14 Οκτωβρίου 2021, διαβίβασε μέσω του Γραφείου Εφόρου Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων της Δημοκρατίας, στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πρόταση για καθεστώς ενίσχυσης, με στόχο την ενθάρρυνση της ηλεκτροπαραγωγής από εγκαταστάσεις αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίες βρίσκονται «ανάντη» του μετρητή και συνδέονται στο σύστημα μεταφοράς ηλεκτρισμού. Το αίτημά μας εξετάζεται. Με τη λήψη της έγκρισης, στόχος του Υπουργείου μας είναι να προχωρήσει άμεσα με την προκήρυξη Σχεδίου, το οποίο είτε θα χρηματοδοτηθεί από κοινοτικούς πόρους ή, αν αυτό δεν γίνει κατορθωτό, από αμιγώς εθνικούς πόρους. Σημειώνεται ότι το νομικό πλαίσιο που να επιτρέπει την εγκατάσταση τέτοιων εγκαταστάσεων βρίσκεται σε ισχύ από τις 7 Οκτωβρίου 2021, με απόφαση της ΡΑΕΚ. Όσον αφορά στο Σχέδιο για συστήματα «κατάντη» του μετρητή, τα έργα προωθούνται μέσω Εθνικού Σχεδίου Κύπρος το Αύριο, καθώς και του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης (υπό εξέταση). Το κονδύλι που αναμένεται να διατεθεί για τα πιο πάνω Σχέδια, για την περίοδο μέχρι το 2029, αναμένεται να ξεπεράσει τα €80 εκατ.

Ποια σχέδια για την ενεργειακή αναβάθμιση επιχειρήσεων, οικιών και τοπικών αρχών, προωθεί το Υπουργείο σας;

Για το 2022 προωθούμε σχέδια χορηγιών για ενεργειακή αναβάθμιση και ΑΠΕ πέραν των €90 εκατ., δίνοντας, όπως προείπα, κίνητρα στους πολίτες, επιχειρήσεις, δημόσια υπηρεσία, ΜΚΟ, να προχωρήσουν με επενδύσεις που θα τους αποφέρουν άμεσο σημαντικό όφελος στον μηνιαίο λογαριασμό ρεύματος. Τα σχέδια είναι τα εξής:

1. Ενεργειακή αναβάθμιση επιχειρήσεων, Μάρτιος 2022, €40 εκατ.
2. Ενεργειακή αναβάθμιση τοπικών αρχών και φορέων ευρύτερου δημοσίου, Μάρτιος 2022, €9 εκατ.
3. Εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και θερμομόνωση οροφής, με συμπερίληψη και του virtual net metering (Σχέδια Ταμείου ΑΠΕ και ΕΞΕ), Απρίλιο – Μάιο 2022, €7,3 εκατ.
4. Εγκατάσταση ή αντικατάσταση ηλιακού θερμοσίφωνα, Μάρτιος – Απρίλιος 2022, €450 χιλ.
5. Φωτοβολταϊκό σύστημα για φόρτιση ηλεκτρικού οχήματος, Μάρτιος – Απρίλιος 2022, €1,5 εκατ. και ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών, 2ο εξάμηνο 2022, €35 εκατ.

Πιστεύουμε ότι με τα σχέδια μας δίνουμε πολύ σημαντικά κίνητρα στους πολίτες και στις επιχειρήσεις να συμβάλουν στην πράσινη μετάβαση της χώρας μας, να μειώσουν το ενεργειακό τους κόστος και να συμβάλουν στην ανταγωνιστικότητα της χώρας μας.